ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİ
Tuvalet
alışkanlığı kazanma, çocuğun hayatında önemli bir gelişimsel olaydır. Tuvalet
eğitimine çocuğun ve anne-babanın hazır olduğu bir dönemde başlanması çok
önemlidir.
Tuvalet
alışkanlığı kazandırılmasına 24. ayında başlanabilir.
Tuvalet
eğitimine başlayabilmek için;
- Çocuk yürüyebiliyorsa,
- Basit emirleri yerine
getirebiliyorsa,
- Kendi kendine basit giysileri
çıkarabiliyorsa,
- Genellikle gün içinde 2-3 saat
kuru kalabiliyorsa, tuvalet eğitimine hazır olduğu düşünülebilir.
- Çocuğunuz çiş, kaka, ıslak,
kuru, tuvalet, banyo gibi sözcükleri biliyorsa
- Çocuğunuz altı kirlendiğinde
rahatsız oluyor ve altının değişmesinden keyif alıyorsa
- Çocuğunuz büyük veya küçük
tuvaleti geldiğini size hissettiriyorsa ( kotluk arkasına geçiyor,
pantolonunu çekiştiriyor, çömeliyor, bezini çekiştiriyor, vs ) ise tuvalet
eğitimine başlanabilir.
Çocuk hasta
ise, kabızlık problemi varsa, yaşamında önemli bir değişiklik varsa (yeni
bakıcı, yeni kardeş, taşınma, ölüm vb.) anne kendisini gergin, sinirli
hissediyorsa, yeterli zaman ayıramayacağını düşünüyorsa tuvalet eğitimine
başlamak için uygun zaman beklenmelidir.
Çocuğa
tuvalet alışkanlığı kazandırılırken anne-babanın yapabilecekleri;
- Tuvalet alışkanlığı
kazandırılmaya başlamadan önce, anne-babanın bir planı olmalıdır. Eğitime
ne zaman, nasıl başlanacağı, ne gibi malzemelerin gerekli olduğu vb.
konular önceden belirlemelidir,
- Tuvalet alışkanlığı kazandırmak
ilgi ve zaman gerektirdiği için, anne ve babanın sabırlı olmaları çok
önemlidir,
- Her çocuk tuvalet eğitimi
sürecinde ara sıra altına kaçırabilir. Bu durumda çocuğa kızılmamalı,
ayıplanmamalı, cezalandırılmamalıdır. Kaslarını kullanmayı öğrenirken
kaçırmalar olağandır ve biraz zaman alabilir,
- Tuvalet eğitiminin her
aşamasında çocukla konuşularak, çocuğu cesaretlendirmek gerekir,
- Tuvalet eğitiminin her olumlu
aşamasında çocuk övülmeli ve takdir edilmelidir,
- Tuvalet eğitiminde geri
dönüşler olabilir. Anne-baba başarısız tuvalet eğitimini otoritelerine
direkt bir saldırı olarak yorumlamamalıdırlar,
- Çocuk tuvaletini yaptığında
kakasından ve çişinden nefret etmesine neden olabilecek (ay ne pis, koktu
vb.) sözler söylenmemelidir,
- Çocuğun tuvalet eğitimindeki
başarısı veya başarısızlığı, hiçbir zaman çocuğun zekasıyla eşdeğer
tutulmamalıdır.
Tuvalet
eğitimi süreci;
- Başlangıçta çocuğun anne-baba
ile birlikte tuvalette bulunmasına, sifonu çekerek, oynamasına izin
verilmelidir,
- Oyun oynadığı alana oturak
konularak incelemesine ve oturağın kendine ait olduğunu anlamasına yardım
edilmelidir,
- Çocuğun günde bir kez giyinik
olarak oturağa oturması sağlanmalıdır,
- Daha sonra çocuğun giysilerini
çıkartarak oturağa oturması sağlanmalıdır. Bu aşamalarda korkuları varsa,
oturağa oturmak istemiyorsa, kesinlikle zorlanmamalı, hazır olduğu zaman
oturması beklenmelidir,
- Bu dönemde çocuğa bol, kolay
çıkartılabilen giysiler giydirilmelidir,
- Çocuğa kakasının veya çişinin
nereye gideceği anlatılmalıdır. Bezine kaka yaptığı zaman, oturağa
oturtularak bezi çocuğun gözü önünde oturağa boşaltılmalıdır. Bu durum
çocuğun oturma ve kaka yapma arasındaki ilişkiyi anlamasına yardım eder.
Oturağı tuvalete döktükten sonra sifon çocuğa çektirilip “Güle güle” gibi
kelimelerle kakasının gidişini görmesi sağlanmalıdır. Korkuyorsa
kesinlikle zorlanmamalıdır,
- Çocuk oturaktayken anne-baba
çocuğu yalnız bırakmamalıdır. Çocuğun hoşuna giden masallar anlatılıp,
kitap okunarak çocuğun kaygıları azaltılmaya çalışılmalıdır,
- Çocuk gündüz düzenli olarak
kuru kalıyorsa, evin içinde bezsiz alt çamaşırlarıyla dolaşmasına izin
verilmelidir,
- Çocuk, çişi geldiğinde oturağı
kullanması konusunda cesaretlendirilmelidir,
- Çocuk, düzenli olarak yatağa
girmeden önce tuvalete götürülmeli ve oturak yatağın yanına-yakınına
konularak, çocuğun oturağa kolay ulaşması sağlanmalıdır.
Gece
kuruluğu nadiren gündüz kuruluğu ile aynı anda başlayabilse de, çoğunlukla
gerçekleşmesi aylar, yıllar alabilir.
Tuvalet
eğitiminin tamamlanması çocuktan çocuğa değişmekle birlikte çocuğun 5 yaşına
kadar altını ıslatmamayı, 4 yaşına kadar da altını kirletmemeyi öğrenmesi beklenir.
Tuvalet
eğitimi sürecinde geri dönüşler yaşanabilir. Geri dönüşlerde eğitime bir süre
ara verilmelidir. Başarısızlık hissine kapılıp, panik olunmamalıdır.
TUVALET EĞİTİMİ TAKİP
ÇİZELGESİ
*1er saat aralıklarla
çocuğunuzun bezini kontrol ediniz, çiş
yapmış ise o saatin karşılığına “Ç” , kaka yapmış ise “K”, kuru
kalmış “KK” yazınız. 1 haftalık gözlem
sonrasında ikinci hafta işaretlemiş olduğunuz
saat aralıklarında çocuğunuzu tuvalete götürünüz ve orada vakit
geçiriniz. Çişini yada kakasını tuvalete yapmasını çeşitli ödüller kullanarak
teşvik ediniz. Banyoda geçirdiginiz vakit süresince çocuğunuzun sevdiği
nesneleri ödül olarak kullanınız.
Banyoda en fazla 20 dk yada yarım
saat gibi bir süre geçiriniz.
SAAT-GÜN
|
PAZARTESİ
|
SALI
|
ÇARŞAMBA
|
PERŞEMBE
|
CUMA
|
CTESİ
|
PAZAR
|
PTESİ
|
07:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
08:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
09:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
18:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
19:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
23:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|
24:00
|
|
|
|
|
|
|
|
|